Šta je to internet zavisnost?
Zavisnost od interneta je klinički poremećaj sa značajnim uticajem na socijalno, radno, porodično, finansijsko i ekonomsko funkcionisanje ličnosti.
To je savremen oblik zavisnosti koji se manifestuje kao stanje pojedinca u kome je upotreba interneta postala dominantna životna aktivnost koja ga izoluje u odnosu na ostale društvene tokove, i koja stvara negativne posledice po njega i njegovu okolinu. Zapadna istraživanja govore da ako neko provede na internetu više od 38 sati nedeljno, odnosno, gotovo šest sati dnevno, onda je već nesumljivo postao zavisnik. U velikom broju zemalja ovaj oblik zavisnosti je nov i samim tim veoma malo ili nimalo proučavan, analiziran i liječen, iako ovaj oblik zavisnosti nije nimalo naivan, po simptomima može biti sličan zavisnosti od narkotika, alkohola, kocke i slično.Ulaskom računara i interneta u našu svakodnevicu, zavisnost od interneta postaje naša realnost i sve je veći broj korisnika, kod kojih je ona u većoj ili manjoj mjeri zastupljena. Problem sa zavisnošću od interneta je, između ostalog, taj što za nju ljudi čuju obično kada su duboko zašli u zavisnost, a često ni tada, jer nisu ni svjesni postojanja ovog problema. Iako je internet veoma koristan, treba u svakom trenutku biti svjestan kako njegovih prednosti, tako i mana.
Cyber psihologija se bavi proučavanjem potencijalnih preventivnih metoda na temu brojnih domena upotrebe interneta: uticaj interneta na razvoj ličnosti, zloupotrebe lažnog identiteta i različite vrste dezinhibicije, uticaj interneta na produktivnost i na organizaciju vremena, uticaj interneta na moć učenja, pamćenja, zainteresovanost za okolinu i na razvitak inteligencije i obrazovanja kod djece, povezanost izmedju interneta i očigledne otudjenosti i kako to djeluje i da li je uzrok porasta broja brojnih emotivnih, graničnih ili psihijatrijskih problema, kao i brojni etički problemi gdje nije jasna granica izmedju korisnosti i štete.
Poremećаj je prvi put opisаo аmerički psihijаtаr Ivаn Goldberg, 1995. godine. Goldberg je nаveo sledeće osnovne simptome ovog poremećаjа: korišćenje internetа izаzivа negаtivno, stresno stаnje čovjekove psihe, korišćenje internetа čini štetu fizičkom, psihičkom, međuljudskom, društvenom ili ekonomskom stаtusu čovjekа.Osnovni simptomi ovog poremećaja (osim činjenica da osoba previše provodi vremena na internetu) su: simptomi depresije, neiskrenost, osjećaj krivice, anksioznost, osjećaj euforije kada se pristupi internetu, nemogućnost pridržavanja rasporedu, gubitak prioriteta, gubitak osjećaja za vrijeme, izolacija, defanzivnost, izbjegavanje obaveza pa i prijateljskih sastanaka, agitiranost i nestrpljenje, nagle promjene raspoloženje itd. Pored ovoga, nastaju fizički simptomi, kao što su: glavobolje, bol u vratu i ledjima (adolescentna kifoza), insomnia, sindrom karpalnog tunela, malnutricija i loše održavanje higijene, suvoća očiju i poremećaji vida.
Prvo istraživanje sprovedeno je na reprezentativnom uzorku od 1001 odrasle osobe u SAD-u i u njemu se posebno ističu dva rezultata: prvi- po kojem 64 % Amerikanca priznaje da više vremena provode uz računar nego uz (bračnog) partnera i drugi rezultat- u kojem 84% ispitanika tvrdi, po sopstvenoj procjeni, da je danas više «zavisna» od računara nego prije tri godine.
Autor drugog istraživanja Elias Aboujaoude izjavio je da je ono podstaknuto činjenicom da je u poslednjih tri godine u kliniku za poremećaje i kontroli impulsa odeljenja za psihijatriju i medicinu ponašanja u Stenfordu počelo da dolazi sve više ljudi sa tvrdnjama da im internet negativno utiče na život. Ti negativni uticaji ogledali su se u činjenici da su zbog pretjeranog boravka na interentu dobili otkaz na poslu, da im (bračni) partner prijeti da će ih ostavili ili ih je već ostavio, odnosno da su zanemarili školske i/ili ostale aktivnosti koje su ranije upražnjavali, pri tome dodatno se socijalno osamljujući. Dato istraživanje sprovedeno je na uzorku od 2.513 osoba iz svih američkih saveznih država i njime se željelo pojasniti pretjerano korišćenje interneta kao i problemi koji iz toga proizilaze. Iako se sajber-zavisnost ne smatra posebnom vrstom mentalne patologije, dato istraživanje pokazuje da znatan dio stanovništva SAD ipak pokazuje dovoljno opipljive simptome da bi se to počelo smatrati stvarnim problemom, bez obzira što se još ne može govoriti o (internet) zavisnosti. Neki od rezultata među ispitanicima od kojih 70 posto redovno koristi internet pokazuju da:
• 6% smatra kako im preterano korišćenje uzrokuje probleme u svakodnevnom životu
• 8% internet smatra utočištem od ličnih problema ili anksioznosti
• 9% laže okolinu o vremenu provedenom na internetu,
• 14% se vrlo teško uspjeva suzdržati od interneta nekoliko dana uzastopce.
Ovakav tip zavisnosti može biti aktiviran emotivnim poremećajima kao što su depresija i anksioznost, stoga farmakoterapija i psihoterapija koja je predvidjena za ova stanja može u isto vrijeme pomognuti pacijentu da se riješi i ovog poremećaja impulsa.
Mnogi stručnjaci smatraju ovu zavisnost posledicom depresije i anksioznosti, stoga ne preporučuju bilo kakav tretman, medjutim psihoanalitičari uglavnom vide kao rješenje rehabilitaciju kroz psihoterapiju, gdje su najčešći pristupi: individualna/grupna/porodična terapija, rekreativna terapija (bavljenje umjetnošću), kognitivna bihejvioralna terapija, terapija sa motivacionim razgovorima, terapija sa životinjama itd.
